Vriendelijk kijkt Gandhi mij en mijn leerlingen vanaf het prikbord aan. Op de poster staat niet alleen zijn afbeelding, maar ook zijn bekende uitspraak Be the change you want to see in the world. Een prachtige uitspraak, beamen ook de leerlingen die ik in mijn lessen Levensbeschouwing voor mij heb. Maar nu de praktijk…
Een leerling houdt een spreekbeurt. Over onze mobiele telefoons en al het tin wat daarvoor gewonnen moet worden. Ten koste van mens en milieu aan de andere kant van de wereld. Haar klasgenoten zijn geboeid. En er worden goede vragen gesteld. Ik kan het niet laten om er nog even op door te gaan en aan de klas te vragen wat we zouden kunnen doen om deze vervuiling en uitbuiting te stoppen of op zijn minst te verminderen. Geopperd wordt oude mobieltjes te recyclen. Maar als ik voorstel minder snel een nieuwe telefoon te kopen en de vraag stel waarom je zo nodig het nieuwste model moet hebben, als je iets oudere model het nog prima doet, komen er protesten. “Maar meneer, je kunt toch geen iPhone 3 hebben, terwijl je weet dat er een iPhone 6 is?” Be the change you want to see in the world. Tja…
Dan vertel ik iets over mijn Fairphone. En het idee dat er achter zit. Een telefoon gemaakt met zoveel mogelijk onderdelen die eerlijk verkregen en eerlijk gemaakt zijn. Als de bel gaat vertrekken de meeste leerlingen. Maar een klein groepje blijft bij mijn bureau staan. “Meneer, mogen wij uw telefoon eens zien.” Die gaat vervolgens van hand tot hand, er wordt een foto mee gemaakt, en enthousiast wordt geconstateerd dat het best een cool ding is. Eén leerling neemt zich voor, als zij binnenkort een nieuwe mobiel mag aanschaffen, om mogelijk zo’n Fairphone te kopen. Be the change you want to see in the world!
Ik loop vrolijk naar de docentenkamer om pauze te gaan houden. Dit soort momenten, daarvoor sta je voor de klas. Maar tegelijk ben ik mij er pijnlijk van bewust hoe klein dit soort veranderingen zijn in een wereld waarin leerlingen half niet weten hoe ze beïnvloed worden en welke macht er uitgeoefend wordt door een bedrijf zoals Apple. Dat creatief en heel verantwoord Gandhi opneemt in zijn Think different clip maar ondertussen in het laatste kwartaal van 2014 een recordwinst van 18 miljard boekte over de rug van weet ik wie allemaal.
Be the change you want to see in the world. Ik doe mijn best. Maar ik vrees dat ik meer nodig heb dan dat. Een combinatie van een tempelreiniging en een voetwassing misschien?
P.s. Deze blog is ook gepubliceerd op www.40dagendelen.nl van TEAR.